Opinie over de Randstad en de “rest” van Nederland. Dagblad Trouw
OPINIE
Houd bij het plannen van infrastructuur rekening met verandering van klimaat, vragen Sietze Norder, promovendus natuurwetenschappen aan de UvA en Erik Bieze, gemeenteraadslid in Stadskanaal.
Investeer niet alleen in die kwetsbare Randstad
Om de groei in mobiliteit op te vangen moet er een brede aanpak komen in combinatie met technische oplossingen, aldus het hoofdredactionele commentaar ‘De infrastructuur loopt vast’ (Opinie, 31 augustus). Wij denken dat het cruciaal is om bij de ontwikkeling van een toekomstbestendige infrastructuur rekening te houden met klimaatverandering en met de contrasterende gevolgen daarvan op lange termijn voor hoog- en laaggelegen delen van ons land.
Een substantieel deel van Nederland ligt onder de zeespiegel en meer dan de helft is gevoelig voor overstromingen. Juist in de kwetsbare laaggelegen gebieden is een groot deel van de infrastructuur en werkgelegenheid geconcentreerd. Terwijl de Randstad kampt met overvolle treinen, files en een ernstig woningtekort, zijn er in het hooggelegen deel van ons land veel regio’s met een matige bereikbaarheid.
Investeren in het verbeteren van de infrastructuur in deze gebieden – bijvoorbeeld door het realiseren van (betere) treinverbindingen – biedt kansen om mobiliteit en werkgelegenheid beter over ons land te spreiden. Dat de Zuiderzeelijn, de nieuwe treinverbinding tussen de Randstad en de noordelijke provincies, er voorlopig niet komt is een gemiste kans. De geraamde kosten hiervan waren in dezelfde orde van grootte als de drie miljard euro die is betaald voor de Amsterdamse Noord-Zuidlijn. Het aanleggen van alternatieve nationale treinverbindingen helpt niet alleen om storingen op te vangen, maar zal ook onze samenleving als geheel veerkrachtiger maken voor de gevolgen van klimaatverandering en zeespiegelstijging.
Extreem weer
In de Randstad zijn de risico’s die gepaard gaan met klimaatverandering het grootst. Niet alleen vanwege zeespiegelstijging en bodemdaling, maar ook vanwege een toenemende frequentie van extreem weer. Ook zal, als er een ramp plaatsvindt, de impact in deze dichtbevolkte gebieden groter zijn. Daarom moet er worden gebouwd aan een infrastructuur die op den duur de verplaatsing van economische activiteiten naar minder kwetsbare regio’s faciliteert. Een betere spreiding zal daarnaast bijdragen aan de vitaliteit van regio’s buiten de grote steden.
Neem bijvoorbeeld Stadskanaal, in het nieuws vanwege de voorgenomen sluiting van de afdelingen klinische kindergeneeskunde en klinische verloskunde. Net als veel andere krimpregio’s heeft Stadskanaal te maken met vergrijzing én ontgroening: jonge mensen trekken weg. Deze gemeente van ruim 30.000 inwoners heeft geen treinverbinding en een relatief hoge werkloosheid. Het uitkleden van het ziekenhuis maakt het voor aankomende ouders en jonge gezinnen niet aantrekkelijker om zich hier te vestigen. De matige bereikbaarheid en het verdwijnen van voorzieningen in Stadskanaal en vergelijkbare regio’s en de concentratie van mobiliteit en werkgelegenheid in risicogebieden zoals de Randstad vragen om een geïntegreerde, sector-overstijgende aanpak. Naast het verbeteren van de infrastructuur, zou moeten worden geïnvesteerd in spreiding van werkgelegenheid en (hoger) onderwijs. Bijvoorbeeld door het opzetten van thematische mbo/hbo/wo campussen of universitaire dependances in de regio. Zo’n campus genereert bovendien op termijn weer nieuwe werkgelegenheid en bedrijvigheid, zoals startups en horeca.
Toekomstbestendig
Gegeven de verwachte gevolgen van klimaatverandering is een langetermijnvisie noodzakelijk die gericht is op spreiding van risico’s. Natuurlijk moet de uitstoot van broeikasgassen drastisch worden teruggebracht. Maar zelfs als alle CO2-uitstoot nu volledig zou worden stopgezet, dan nog zal het lang duren totdat dit effect heeft. Daarom moeten we serieus rekening houden met de mogelijke consequenties als de klimaatdoelen niet worden gehaald. Als we ons land als geheel toekomstbestendig willen maken, dan moeten we nu investeren in infrastructurele projecten in vooral de regio’s buiten de laaggelegen kwetsbare Randstad.